شیخ جعفر صفوی: شخصیتی مشهور، اما گمنام در سنت صفویان

author

Abstract:

     به‌طور عام در سنت خاندان و حاکمیت صفوی، تعداد زیادی از سابقین این خاندان با عنوان مشایخ صفوی، از شیخ صفی تا شاه‌اسماعیل، از احترام ویژه و موقعیت قدیس‌گونه‌ای برخوردار بوده‌اند، اما در میان اعضای این خاندان شیخ جعفر صفوی فرزند خواجه‌علی، حالتی خاص و منحصر به فرد و استثنائی دارد. این عضو خاندان صفوی نه تنها در سنت تاریخی- روایی و خاندانی- حکومتی صفویان جایگاهی ندارد، بلکه به‌طور واضح و بارزی کینه‌توازنه مورد نفرت واقع شده بود. درحالی‌که این شیخ صفوی تا حد زیادی مورد توجه حاکمیت‌های معاصر بوده و از احترام فراوانی برخوردار بوده است. علاوه بر آن، منابع معاصر تیموری و ترکمانی نیز با لحنی مساعد و مناسب و با تکریم از وی یاد کرده‌اند. لذا در این میان تناقض خاصی وجود دارد. منابع صفوی با ابهام و اجمال فراوان و با اغراق و مبالغه، این موضع‌گیری خصمانه را در راستای امر تعیین جانشینی و مخالفت شیخ جعفر با جایگزینی جنید مطرح کرده‌اند که ضمن آن، با حرارت خاصی پای جهانشاه قراقویونلو را نیز به این ماجرا کشانده‌اند؛ تا جایی که خروج جنید از اردبیل را به وی منتسب کرده‌اند. حال با توجه به این تناقضات و ابهامات، آیا ادعاهای منابع و سنت صفویان دربارۀ امر جانشینی و حقانیت جنید مبدأ و منشأیی دارد؟ آیا به راستی شیخ جعفر مرتکب رفتار ساختارشکنانه‌ای در خاندان صفوی شده است؟ نگارندۀ این مقاله درصدد است ضمن بیان مقام و موقعیت این شیخ صفوی، چرایی و چگونگی مقابلۀ او با جنید و تبعات آن را مورد بررسی قرار دهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه نیمرخ شخصیتی معتادان گمنام و غیر گمنام زندانی مرد

Aim: This study compared the personality profiles of inmate anonymous and non-anonymous male addicts. Method: The participants of study were anonymous and non-anonymous male addicts of the prisons of the Hamadan province in 1391. The population was 3130 addicts, including 627 anonymous and 2503 non-anonymous addicts. The 310 addicts were selected by stratified random sampling the sample size wa...

full text

ابوالفضل بغدادی جانشین گمنام شیخ احمد غزالی

طریقة شاه نعمت الله ولی براساس آنچه در کرسی نامه ها آمده است به احمدغزالی(د 520 ق)، ازعرفای مکتب خراسان و قطب سلسلة معروفیه، منتهی میشود. این طریقه در مغرب عالم اسلامگسترش یافته و با چند واسطه به ابومدین (د 594 ق) در تلمسان الجزایر رسیده و سپس تا شاهنعمت الله ولی (د 834 ق) امتداد پیدا کرده است. نام ابومدین بهعنوان شیخِ ابنعربی به کرّات درنوشته هایش مشاهده میشود. بنابراین با یافتن مستنداتی دالّ بر ...

full text

قوسی شوشتری، ادیب گمنام دورۀ صفوی

قوسی شوشتری، شاعر، مؤلف و خوشنویس سدۀ دهم و یازدهم هجری از جمله ادیبانی است که در کنار هنر شاعری، در حوزه‌های مختلف علمی و ادبی نیز صاحب تألیفات متعدد بوده است. با این همه امروزه آگاهی چندانی از شخصیت و شعر او در دست نداریم. در این مقاله با جست‌وجو در منابعی که از این ادیب دورۀ صفوی نام برده‌اند، دربارۀ زندگی، تألیفات، اشعار و دستنوشته‌های او اطلاعاتی تازه ارائه شده است که نشان می‌دهد او در روز...

full text

تولیت بقعه‌ی شیخ صفی‌الدین اردبیلی در دوره حکومت صفویان

بقعه‌ی شیخ صفی‌الدین اردبیلی یکی از مکان‌های مذهبی و زیارتی مهم در دوران حکومت صفوی به شمار می‌رفت.امور مربوط به این بقعه تا پیش از تأسیس حکومت صفوی اغلب مستقیماً توسط شیوخی که رهبری طریقت صفوی را بر عهده داشتند، اداره می‌شد.بعد از تأسیس حکومت صفوی هر چند که پادشاهان صفوی عنوان مرشدی کامل را حفظ کرده بودند، اما دیگر شخصاً بقعه را اداره نمی‌کردند، بلکه افرادی را به عنوان متولی انتخاب و به این کار ...

full text

ابوالفضل بغدادی جانشین گمنام شیخ احمد غزالی

طریقة شاه نعمت الله ولی براساس آنچه در کرسی نامه ها آمده است به احمدغزالی(د 520 ق)، ازعرفای مکتب خراسان و قطب سلسلة معروفیه، منتهی میشود. این طریقه در مغرب عالم اسلامگسترش یافته و با چند واسطه به ابومدین (د 594 ق) در تلمسان الجزایر رسیده و سپس تا شاهنعمت الله ولی (د 834 ق) امتداد پیدا کرده است. نام ابومدین بهعنوان شیخِ ابنعربی به کرّات درنوشته هایش مشاهده میشود. بنابراین با یافتن مستنداتی دالّ بر ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 30  issue 45

pages  107- 125

publication date 2020-04-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023